Hamilelik, kadınların hayatını önemli ölçüde değiştiren büyülü bir dönüm noktası. Yeni alışkanlıklar, heyecanlı deneyimler ve umut dolu bekleyişlerle geçen bu dönüşüm süreci zihinsel ve fiziksel mücadeleleri de beraberinde getiriyor. Kadınların %70’inde görülen ve en yaygın hamilelik belirtileri arasında yer alan gebelikte mide bulantısı da bunlardan biri. Kimi zaman baş dönmesi kimi zaman da kusma belirtisiyle ortaya çıkan sürecin en sık yaşanılan hamilelikte mide bulantısı hakkında merak edilen tüm bilgileri bu rehberde bulabilirsiniz.

Gebelikte Mide Bulantısı Neden Olur?

Sağlık literatürüne göre gebelikte mide bulantısının sebepleri kesin olarak belirlenmiş değil fakat bilim insanları potansiyel nedenleri şu şekilde sıralıyor: 

• Hamilelik hormonu (hCG) seviyesinde meydana gelen artış
• Sindirim sistemi kaslarını gevşeterek sindirimi daha az verimli hale getiren östrojen ve progesteron seviyelerindeki artış
• Kan şekerinin azalması
• İkiz veya üçüz bebeklere hamile olmak
• Hamilelik sırasında çoğu kadının karşılaştığı metalik tat hissi
• Hamilelik hormonları nedeniyle koku alma duyusunun hassaslaşması
• Hamilelik sırasında sık görülen mide ekşimesi ve reflü gibi rahatsızlıklar
• Tükürük sıvısının mide bulantısını artıracak kadar fazla salgılanması

Hamilelikte Mide Bulantısı Ne Zaman Başlar ve Biter?

Hamilelikte sabah mide bulantısı genellikle ilk üç aylık dönemin yarısında, yani 6. ve 8. haftalar arasında başlıyor. Zaman zaman kusma ve belirli yiyeceklere karşı isteksizliği de içeren belirgin semptomlar yavaş yavaş ortaya çıktığı gibi bir gece yarısı aniden görülebiliyor. Gebeliğin 8 ila 11. haftaları arasında en yüksek seviyesine mide bulantısı, American Journal of Obstetrics and Gynecology’nin 2000 yılında yayınladığı bir araştırmaya göre hamile kadınların %50’sinde 14. haftaya kadar devam ediyor.

Gebelikte mide bulantısı ne zaman geçer diye merak ediyorsanız, semptomlar genellikle ilk üç aylık periyodun sonunda kaybolmaya başlıyor. BMC Pregnancy and Childbirth isimli akademik derginin 2021 yılında yayınladığı bir çalışmanın sonuçları, sabah bulantısı ve kusmanın tahmin edilenden daha önce başlayabileceğini belirtiyor. 256 kadınla yapılan araştırmanın bulguları aynı zamanda sabah bulantısının belirli gelişim aşamalarıyla ilişkili olduğunu ve çeşitli faktörler tarafından etkilendiğini söylüyor.

Hamilelikte Mide Bulantısına Ne İyi Gelir?

Sabah, öğle veya akşam fark etmeksizin günün her anında rahatsızlık veren bulantıları hafifletmenin birçok yolu var. Hamilelikte mide bulantısı nasıl geçer diye merak ediyorsanız, Amerikan Gebelik Derneği tarafından önerilen aşağıdaki yöntemleri uygulayabilirsiniz:  

• Sabah: Yataktan çıkmak için kendinize bolca zaman tanıyın. Örneğin sabah 7’de uyanıyorsanız, alarmınızı bir saat öncesine kurarak uyanır uyanmaz yanı başınızdaki kraker ve mısır gevreği gibi atıştırmalıkları tüketebilirsiniz. Güne başlarken yataktan yavaşça kalkmanız gerektiğini unutmamalısınız.
• Gün İçinde: Çok doymaktan veya çok acıkmaktan kaçınmak için öğünlerinizi küçük ve sık tutmaya özen gösterin. Hamilelikte salgılanan progesteron hormonu sindirim sisteminden geçen yiyeceklerin hızını yavaşlatıyor. Midenin fazla dolmasını veya boş kalmasını önlemek için sıvıları yemekle birlikte tüketmek yerine yarım saat önce veya sonra almalısınız. Ayrıca, dehidrasyonu önlemek için gün boyunca sıvı içtiğinizden emin olun. Son olarak yemekten hemen sonra kısa bir şekerleme cazip görünebilir fakat beslenme sonrası uyku mide bulantısını tetikliyor. 
• Akşam: Akşam yemeğinde baharatlı ve yağlı yiyecekleri tüketmekten kaçınmalısınız. Kokusu ağır olmayan hafif yemekler hazırlamanızda yarar var. Her şeyden önemlisi erken yatmalısınız. Sabah erkenden kalkmak ve diğer sorumlulukları yerine getirmek için dinlenmek gerekiyor. Böylece aşırı stresten kaynaklanan mide bulantılarını da önleyebilirsiniz. 

Gebelikte mide bulantısını rahatlatmak için önerilen yiyecekler şu şekilde:

• Soğuk yiyecekler (sandviç, çiğ sebzeler, salata)
• Hafif yiyecekler (tavuk çorbası, et suyu, fırınlanmış sade patates)
• Sebze ve meyveler
• B6 vitamini açısından zengin besin takviyeleri 
• Limon 
• Zencefil (gazoz, çay veya reçel formunda tüketebilirsiniz)
• Nane çay
• Tuzlu krakerler

Gebelikte mide bulantısına ne iyi gelir sorusuyla ilgili en sağlıklı yanıta ulaşmak için mutlaka doktorunuza danışmalısınız. Hamilelik dönemi herkeste farklı şekilde gerçekleştiği evde tedavi ve doğal çözüm yöntemlerini uygulamadan önce hem sizin sağlığınız hem de bebeğinizin gelişimi için doktor tavsiyesi almalısınız.

Hamilelikte Mide Bulantısı 14 Haftadan Fazla Sürerse Ne Olur?

Gebelikte sabah mide bulantısı doğal seyrinden uzak bir şekilde daha uzun sürüyorsa, her şeyden önce doktora başvurarak tıbbi destek almak gerekiyor. Bununla birlikte doğum tarihi yaklaşırken mide bulantısı ve kusmaların devam etmesi bir ölçüye kadar normal karşılanıyor. İlk mide bulantıları vücudun hamileliğe uyum sağlamak için ürettiği hormonlardan kaynaklanırken, üçüncü trimester döneminde dahi devam eden uzun süreli bulantılar bebeğin büyümesi, doğum öncesi vitaminlerin dengesiz tüketimi ve yanlış beslenme ve nedenlerden kaynaklanabiliyor.

Hamilelikte mide bulantısı ve kusma belirtileri uzun sürdüğü kadar daha da şiddetli hale geliyorsa, problem daha ciddi olabilir. Hiperemezis gravidarum adı verilen bu durum gebeliklerin yüzde 0,5 ila 2’sinde görülüyor. Vakaların çoğu yirminci haftadan sonra düzelse de bunların yaklaşık beşte biri hamileliğin sonuna kadar devam ediyor. Şiddetli ve kalıcı kusma şeklinde ilerleyen hiperemezis gravidarum hastalığı hamilelikte kadınların hastanede kalışlarının en yaygın ikinci sebebi olarak biliniyor. 

Sabah bulantısı ve hiperemezis gravidarum hastalığının birbirinden farklı durumlar olduğunu belirtmekte fayda var. Her ikisi ayrı semptomlarla ortaya çıktığı gibi farklı çözüm yöntemleri gerektiriyor. Sabah bulantısı zaman zaman kusmanın da eşlik ettiği yaygın bir rahatsızlık iken, 12 ila 14. haftadan sonra kayboluyor. Hiperemezis gravidarum ise geçmeyen mide bulantısı ve yüksek sıvı kaybına yol açan şiddetli kusmayla ilişkilendiriliyor. Bu durum yiyecek ve sıvıların vücutta pek fazla barınamadığı anlamına geliyor. 

Hiperemezis gravidarum hastalığının en yaygın belirtileri şu şekilde:

• Neredeyse sürekli mide bulantısı hissetmek
• İştah kaybı
• Günde üç veya dört defadan fazla kusmak
• Susuzluk hissi
• Baş dönmesi veya sersemlik hissi

Gebelikte mide bulantısı şiddetli belirtilerle seyrederken hiperemezis gravidarum rahatsızlığının nedenlerini merak edebilirsiniz. Tıbbi literatürde kesin olarak belirlenmiş bir sebepten söz etmek mümkün değil; fakat hamilelik sırasında plasenta tarafından üretilen hCG, yani hamilelik hormonunun yüksek seviyeleri en önemli neden olarak kabul ediliyor. 

Hiperemezis gravidarum riskini artıran bazı faktörler şu şekilde:

• Aile bireylerinin geçmişte bu rahatsızlığı geçirmiş olması
• Birden fazla bebeğe hamile olmak
• Aşırı kilolu olmak
• İlk kez anne olmak
• Rahim içinde anormal hücre büyümesi olarak tanımlanan trofoblastik hastalığına sahip olmak

Hamilelikte Mide Bulantısı Olmaması Ne Anlama Gelir?

Mide bulantısı, tıbbı olarak en yaygın hamilelik belirtileri arasında yer alıyor. Kadınlar sabah, öğle ve akşam fark etmeksizin, günün herhangi bir diliminde ortaya çıkan bulantıları bebeklerinin büyümesiyle ilişkilendirerek atlatmaya çalışıyor. Peki ya hiç bulantı olmazsa? 

Hamilelikte mide bulantısı olmaması bazen şaşkın bazen de şanslı hissettirebilir ancak her şeyden önce normal hissettirmesi gerekiyor. Çünkü kadınların yaklaşık yüzde 20 ila 30’u hamilelik dönemini mide bulantısı belirtisi yaşamadan atlatıyor. Bu durumda kabus senaryolarıyla zihninizi bulandırmadan önce derin bir nefes alarak her hamileliğin farklı olduğunu hatırlamalısınız. Hormonlar, dinlenme seviyesi ve beslenme alışkanlıkları gibi temel faktörler mide bulantısının şiddetini, süresini ve hatta varlığını doğrudan etkiliyor.

Kısacası, hamilelikte sabah bulantısı gebeliğin diğer belirtileri gibi hormonlardan kaynaklanıyor. Fiziksel ve ruhsal faktörlere bağlı olarak her kadında farklı şekillerde ortaya çıkan bu rahatsızlıkla ilgili en uygun tavsiyeyi doktorunuzdan almanız gerektiğini unutmamalısınız.